Tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản là một trong những phong cách nổi tiếng được nhiều người yêu thích. Thế nhưng, trước khi thiết kế tiểu cảnh vườn Nhật bạn vẫn cần phải tìm hiểu thật kỹ. Không chỉ là những nguyên tắc mà cả lịch sử hình thành, những ưu điểm, đặc điểm cũng phải tìm hiểu để thiết kế cho phù hợp. Tất cả đều đã được Tây Âu Landscape tổng hợp trong bài viết này!
1. Lịch sử hình thành tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản?
Theo lịch sử thế giới ghi lại, phong cách này xuất hiện lần đầu ở đất nước mặt trời mọc vào thời Asuka (thế kỷ 6 – 8) cùng với tri thức và thế giới quan Phật giáo. Từ đó, nó được các nghệ nhân sáng tạo, phát triển theo nhiều phong cách khác nhau nhưng vẫn thể hiện được nét độc đáo của người Nhật.
Tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản lần đầu tiên được thế giới biết đến có thể là vào cuối thế kỷ 19 với tác phẩm Lanscape Gardening in Japan của Josiah Conder vào năm 1893. Ngày nay, sân vườn Nhật không chỉ được tìm thấy ở Nhật Bản mà còn xuất hiện ở nhiều nơi khác trên thế giới.
2. Ưu điểm của tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Người Nhật là những người yêu thiên nhiên nên trong các thiết kế tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản thường sẽ thấy các yếu tố chính là cây cỏ, nước non, sỏi đá. Sân vườn Nhật mang vẻ đẹp vô cùng mộc mạc và giản dị mang đến sự bình yên cho bất cứ ai chiêm ngưỡng cảnh quan. Trái ngược với sân vườn phương Tây, sân vườn Nhật Bản thường sẽ được xây dựng để có thể sử dụng được trong tất cả các mùa.
Một sân vườn Nhật Bản là một tập hợp các vật thể tự nhiên được sắp xếp gọn gàng và được thu nhỏ có chủ đích bởi bàn tay con người. Có thể nói đây là một loại hình điêu khắc được nâng lên khỏi mặt đất và tôn trọng mặt đất nguyên thủy.
Tiểu cảnh vườn Nhật truyền thống sẽ mang lại cảm giác thanh bình đến lạ lùng, nhưng khung cảnh của nó không khiến ta cảm thấy nhàm chán mà tạo nên sự tò mò, ngắm nhìn khu vườn kỹ hơn, lâu hơn để có thể khám phá ra sự tinh tế, cầu kỳ, ý nghĩa của khu vườn và góc sâu thẳm của tâm hồn.
Bản thân chủ sân vườn Nhật thể hiện là những người cao thượng, tôn trọng sự đơn giản và thấu hiểu triết lý sống nên phù hợp với những ngôi nhà có kiến trúc hài hòa, giản dị.
Tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản toát lên vẻ đẹp đơn giản, hài hòa, từng bông hoa hay từng cái cây, sự vật trong khu vườn. Nếu tách rời ra thì rất tầm thường, nhưng khi kết hợp lại dưới bàn tay tài hoa của các kiến trúc sư thì chúng lại liên kết chặt chẽ với nhau, tôn lên vẻ đẹp của nhau, rất đơn giản và không phô trương.
3. Đặc điểm nổi bật của tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Tuy là một trong những phong cách dễ để nhận biết, nhưng nếu thiếu những yếu tố dưới đây, không gian tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản sẽ bị phá vỡ.
3.1 Đá trong tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Đá là một yếu tố quan trọng, hiện nay có rất nhiều loại được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau như phân chia khu vực thành nhiều không gian riêng tư khác nhau. Đá trong tiểu cảnh càng tự nhiên thì càng tạo cảm giác gần gũi và mang lại giá trị cho tiểu cảnh vườn Nhật.
Phổ biến nhất là sử dụng đá để lát đường và ốp xung quanh bể cá. Một số viên đá nhỏ, sỏi trắng được dùng trong tiểu cảnh khô (Karesansui) tượng trưng cho dòng sông. Ngoài ra, đèn đá cũng là vật trang trí khá phổ biến xuất hiện nhiều trong không gian sân vườn Nhật.
3.2 Cây trong tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Đối với sân vườn mang phong cách Nhật Bản, việc định dạng kích thước, hình dáng của từng loại cây là vô cùng quan trọng. Khu vườn càng nhỏ thì yêu cầu về chi tiết càng chặt chẽ.
Thường được sử dụng là những loại cây xanh tốt quanh năm và mang ý nghĩa cầu mong những điều tốt đẹp nhất. Ngoài ra, cây được chọn sẽ có chiều cao vừa phải, hình dáng đơn giản và không quá phô trương.
3.3 Hồ nước nuôi cá trong tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Hồ nước chắc hẳn xuất hiện rất nhiều trong tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản, không chỉ làm đẹp cho khu vườn, chúng còn giúp cho phong thủy của ngôi nhà hài hòa hơn, mang lại tài lộc cho gia chủ. Hồ nước trong vườn Nhật thường sẽ phẳng lặng hoặc có dòng chảy nhẹ nhàng, không ồn ào và có dòng chảy xiết. Đồng thời, hình dáng của ao cũng mềm mại, bình dị.
Hồ sẽ thường xuyên được thả cá, phổ biến nhất là cá Koi – một loại cá phong thủy. Koi trong tiếng Nhật có nghĩa là cá chép nước ngọt. Đối với Nhật Bản, cá Koi mang ý nghĩa và tượng trưng cho sự kiên nhẫn, thân thiện rất giống với tính cách của người dân nơi đây. Vì vậy, cá Koi được coi là quốc ngư.
3.4 Lối đi trong tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Hình ảnh những lối đi lát đá giữa các bãi cỏ là một đặc điểm khá dễ nhận biết của phong cách sân vườn Nhật Bản. Những con đường quanh co bước trên từng viên đá dẫn đến một không gian khác yên tĩnh và thư thái hơn. Sau những giờ làm việc căng thẳng, khi trở về nhà và bước vào không gian sân vườn thanh bình, những mệt mỏi, căng thẳng sẽ nhanh chóng được xua tan.
4. Nguyên tắc thiết kế tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Có 3 nguyên tắc cơ bản khi thiết kế tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản mà các bạn nên biết, bao gồm:
4.1 Tỷ lệ thu nhỏ
Mọi chi tiết về cảnh quan, danh lam thắng cảnh khi muốn đưa vào thiết kế bố cục trong sân vườn đều phải được góp nhặt theo một tỷ lệ nhất định. Tỉ lệ luôn cân đối, hợp lý để người quan sát dễ hình dung, tưởng tượng ra khung cảnh. Ví dụ: cảnh núi, sông và hồ sẽ được thu nhỏ bằng cách sử dụng các yếu tố đá, cát và sỏi, cây cối và hồ nước.
4.2 Chủ nghĩa tượng trưng
Khi thiết kế tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản, các kiến trúc sư và nghệ sĩ luôn muốn truyền tải một thông điệp nào đó hoặc khung cảnh sẽ mang một ý nghĩa tượng trưng nhất định. Từ những vật liệu đơn giản được sử dụng là cát, đá, sỏi và nước nhưng khi chuyển hóa thành hình dạng, bạn sẽ thấy chúng mang hình ảnh của những thứ to lớn hơn. Chẳng hạn, hình ảnh cát sỏi trắng khi cào có thể liên tưởng đến những dòng sông. Hay những tảng đá, khối có thể tượng trưng cho ngọn núi, hòn đảo.
4.3 Cảnh quan vay mượn
Mượn cảnh được hiểu đơn giản là đưa hình ảnh (mượn) của cảnh quan thực tế vào tổng thể khu vườn. Điều quan trọng nhất là thêm bớt cây cối, tiểu cảnh sao cho hợp lý, hài hòa để không làm biến dạng, méo mó cảnh quan vay mượn.
4.4 Một số lưu ý khác
Để không gian tiểu cảnh vườn Nhật thêm phần thu hút, cũng như quá trình xây dựng được thuận lợi và dễ dàng. Các bạn cũng có thể tham khảo thêm một số lưu ý khác như:
- Trồng cỏ hoặc rêu dọc lối đi và hai bên lối đi. Điều này giống như có một tấm thảm xanh trải ra phía trước để chào đón bất cứ ai bước vào. Một không gian sang trọng nhưng tạo cảm giác thoải mái và gần gũi với thiên nhiên.
- Bố trí thêm đèn đá ở một vài vị trí tạo điểm nhấn thị giác cho khu vườn. Đồng thời tăng thêm vẻ lung linh cho không gian, nhất là về đêm.
- Có thể tạo ra nhiều không gian với thiết kế riêng biệt giống như một thế giới tự nhiên thu nhỏ.
- Nếu không gian sân vườn có diện tích lớn nên có một phòng thưởng trà nhỏ (khu thưởng trà). Đây là một trong những chi tiết không thể thiếu của phong cách Nhật Bản.
- Tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản hoàn hảo sẽ cần có đầy đủ các yếu tố: hồ nước, đá, hoa và cát (sỏi). Người Nhật tin rằng trong khu vườn của họ nên có bốn yếu tố chính: đất, nước, lửa và gió. Bởi vì đối với họ, đây là mô tả đầy đủ nhất về thiên nhiên thu nhỏ.
5. Các loại cây thường trồng trong tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản
Nhắc đến tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản không thể không nhắc đến cây cỏ. Đây là một trong những yếu tố then chốt tạo nên linh hồn của cả khu vườn. Tuy nhiên, sẽ có những loại cây được sử dụng phổ biến như:
5.1 Pines (Pinus) – Cây thông
Cây thông là loài cây tượng trưng cho tuổi thọ kéo dài và sự trường tồn theo thời gian. Đây là loại cây được người Nhật ưu tiên lựa chọn và bố trí phổ biến nhất trong sân vườn. Có 2 loài phổ biến là:
- Pinus Thubergii (Thông đen): Có nguồn gốc từ các vùng ven biển.
- Pinus Densiflora (Thông đỏ): Có nguồn gốc từ vùng núi.
Trong quá trình nghiên cứu hiện trạng và điều kiện địa hình của công trình, bạn sẽ lựa chọn và bố trí các loại cây trồng phù hợp. Để phân biệt hai loại thông này, bạn chỉ cần nhìn vào màu sắc của vỏ cây, cách phân nhánh của cành và bản lá. Lựa chọn những loại cây phù hợp sẽ mang đến một không gian sân vườn có sức hút mạnh mẽ.
5.2 Prunus – Cây rụng lá
Các loại cây rụng lá theo mùa thường thấy trong thiết kế tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản là: anh đào, mận và mơ. Những cây này nở hoa vào mùa xuân rất đẹp, thể hiện bản chất phù du của cuộc sống tự nhiên.
Cây hoa anh đào thường được để mọc tự nhiên, ít khi cắt tỉa. Ở Việt Nam chúng ta cũng có cây hoa đào tương tự như cây hoa anh đào ở Nhật Bản. Vì vậy, nhiều gia chủ cũng thích bài trí và trồng cây đào trong sân vườn. Mỗi dịp Tết đến xuân về, cây đào sẽ đâm chồi nảy lộc, đơm hoa mang đến sự sung túc, bình an và thịnh vượng cho gia đình.
5.3 Acer palmatum – Cây phong
Đây cũng là một loại cây rụng lá được nhiều người sử dụng trong thiết kế tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản. Thậm chí loài cây này luôn nhận được sự kính trọng từ người Nhật. Lá của loài cây này rất đặc biệt, chúng có thể đổi màu tùy theo mùa. Chúng được sử dụng rộng rãi trong các thiết kế sân vườn kiểu Nhật tại nhiều quốc gia trên thế giới. Cây phong Nhật Bản cũng có khả năng phát triển tốt ở vùng khí hậu Tây Bắc Thái Bình Dương.
Hai từ thường được người Nhật dùng để thể hiện sự kính trọng với cây phong là: Momiji (thường để chỉ những cây phong vào mùa đỏ) và Kaede (khi nhắc đến những cây phong khác).
5.4 Bamboo – Cây trúc
Cây tre (hay trúc) là loại cây thân gỗ thuộc họ thân nhiều đốt và không còn quá xa lạ với người Việt Nam. Trong văn hóa và cuộc sống gần gũi với thiên nhiên của người Nhật, loài cây này cũng có những ý nghĩa nhất định. Chúng có thể được trồng hoặc áp dụng cho nhiều tiểu cảnh khác trong sân vườn. Điển hình như làm đài phun nước bằng tre, đài phun nước mini, trang trí nội ngoại thất….
Thân tre có tính mềm dẻo. Trong điều kiện thời tiết có gió hoặc bất thường, loài cây này vẫn đứng vững. Ngoài ra, chúng có thể tồn tại và chịu đựng những điều kiện sống vô cùng khắc nghiệt. Ý nghĩa sâu xa của cây trúc là mong muốn mang lại sức khỏe, hạnh phúc, thịnh vượng, tài lộc và hơn hết là nghị lực vượt qua những nghịch cảnh, sóng gió của cuộc đời.
Trên đây là những chia sẻ của Tây Ân Landscape về tiểu cảnh sân vườn Nhật Bản. Hy vọng những thông tin chúng tôi chia sẻ sẽ hữu ích với bạn. Nếu bạn đang cần một chuyên gia hay có nhu cầu thiết kế sân vườn thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi nhé!
